La bàn Nội tâm: Chìa khóa làm nên sự khác biệt giữa Không thể và Có thể

Sống có mục đích. Sống có đam mê. Sống có nguyên tắc.

Xin chào tất cả mọi người. Lời đầu tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến Ban Tổ chức Hội nghị này. Các bạn là một nhóm tuyệt vời. Các bạn tuyệt vời không chỉ vì việc đã mời tôi làm khách mời của Hội nghị mà các bạn còn đáp ứng được nhu cầu của những vị khán giả đang dự Hội nghị ở đây. Tôi lấy làm cảm phục trước tấm lòng của các bạn đối với Việt Nam.

Thường thì tôi sẽ không nhận tham gia phát biểu tại Việt Nam. Không phải vì tôi xấu hổ hay không thích được phát biểu. Ngược lại, tôi là một người luôn rất tự tin vào bản thân và tôi có thể nói cho đến khi nào con kiến trong lỗ phải chui ra thì thôi. Lí do là vì tôi luôn quan niệm rằng các bài diễn văn thường khiến người nghe cảm thấy nhàm chán. Tôi không muốn bước lên sân khấu và đưa ra bài diễn văn của mình vì tôi sợ rằng thay vì nghĩ rằng bài diễn văn ấy thật vô vị, các bạn sẽ lầm tưởng tôi cũng là một con người vô vị như thế. Điều đó thực sự giáng 1 đòn nặng nề vào lòng tự trọng của tôi!

Sự thật là, khi tôi nhận được lời mời từ cô Diệp Bùi, ngay lập tức tôi nói đồng ý, ngay cả khi trong đầu tôi còn chưa rõ về chủ đề mà mình sẽ nói là cái gì hay thậm chỉ liệu mình có thể đến Hà Nội đúng giờ để tham dự Hội nghị hay không. Lí do tôi làm vậy đơn giản là bởi vì tôi cảm thấy ấn tượng với tên Hội nghị: “Bạn có thể làm được”. Vừa đơn giản lại vừa đanh thép, vừa tích cực mà cũng vừa quyết đoán. Đó chính là phương châm sống của tôi từ trước đến nay. Vì vậy, tôi quyết định đồng ý đến và giao lưu với các bạn vào buổi sáng ngày hôm nay, không phải với tư cách của 1 diễn giả mà với tư cách của 1 người bạn muốn chia sẻ kinh nghiệm bản thân mình.

Tôi muốn nói với các bạn 3 từ: Purpose (Mục đích). Passion (Đam mê). Principle (Nguyên tắc). Tất cả đều bắt đầu bằng chữ P! Rất hay phải không? Cái này do tôi tự nghĩ ra khi đang trong chuyến bay từ Tokyo đến Hà Nội. Cả cái tựa đề của buổi tọa đàm này nữa, cũng là do tôi nghĩ ra đấy: “La bàn nội tâm: Chìa khóa làm nên sự khác biệt giữa Không thể và Có thể”.

Nhiều năm trước, khi tôi bằng tuổi các bạn, cuộc sống dường như bị bao trùm bởi nhiều điều không thể. Lúc đó tôi đang sinh sống ở Mĩ và Việt Nam là một cái gì đó quá xa xôi. Trở về quê hương dường như là điều không thể. Không những thế, trình độ Tiếng Anh của tôi còn thuộc loại kém và tôi không thể nói Tiếng Anh một cách trôi chảy được. Tôi rất nghèo và chuyện làm giàu từng là điều không thể. Học đại học khi đó là một điều gì đó quá xa với. Đấy là còn chưa nhắc đến khóa học Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh ở Stanford, mọi thứ cảm giác còn khó khăn gấp bội.

Nhưng hôm nay, tôi đang đứng ở đây, ở Việt Nam và đứng trước mặt các bạn. Tôi đang nói bằng Tiếng Anh (thậm chí là nói có phong cách riêng nữa chứ!). Một tỉ phú Việt Nam đồng. Một cử nhân tốt nghiệp Đại học. Và thật tự hào khi tôi còn là 1 Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh tốt nghiệp từ Đại học Stanford.

Vậy điều gì đã xảy ra? Đơn giản là tôi đã biến những điều tưởng như không thể đó thành điều có thể.

Không có gì có thể chặn đứng tôi. Thay vào đó, chúng còn thúc đẩy năng lượng bên trong con người tôi. Tôi cảm thấy nó giống như một yếu tố về tinh thần hơn là về tâm linh. Tôi đã dành nhiều thời gian để suy ngẫm về bản thân và liệu tôi muốn trở thành ai. Tôi bắt đầu xem xét đến những động lực, lí do và hoài bão của mình. Và tôi chất vấn bản thân. Tôi tự hỏi mình: Vì sao? Tôi sẽ hỏi Kiên Phạm về cách anh ấy sử dụng những thành tích, bằng cấp, tiền bạc, kiến thức và thời gian của mình. Thời gian là thứ quý giá nhất của mỗi người, nó không thể tăng hay giảm. Chúng ta không thể có nhiều hơn 24 giờ trong ngày và 365 ngày trong năm được.

Sau khi đã trải qua quá trình tự vấn bản thân một cách chi tiết và trung thực như vậy (điều mà tôi không thể đạt được chỉ sau 1 đêm), tôi đã tạo dựng được cho mình 1 thứ có thể giúp ích cho tôi đến suốt phần đời còn lại của mình. La bàn nội tâm.

Chúng ta đều biết rằng trong la bàn luôn có 1 kim màu đỏ và nó luôn chỉ về hướng Bắc, kể cả khi ta tung hay vặn như thế nào đi nữa. Có nhiều bạn có thể biết là cuộc sống của tôi không phải lúc nào cũng là 1 đường thẳng. Trong cả sự nghiệp của mình, tôi đã từng được trải bước qua những hội trường lát bằng đá cẩm thạch ở Quốc hội Mỹ, đã từng đi qua những hành lang yên ắng mà chật hẹp bên trong Nhà Trắng, những sàn nhà trải thảm nhung bên trong các tập đoàn lớn, những sàn gạch gồ ghề của các công ty Start-up, những lối đi lầy lội của các cơ sở từ thiện, và các những lối đi tràn trề khát vọng về tương lai tươi sáng của các tổ chức phi lợi nhuận. Có thể nói tôi đã trải qua nhiều biến cố trong cuộc đời, nhưng chưa lúc nào tôi bị mất phương hướng cả. Tôi luôn nhìn vào trong thâm tâm mình, tìm đến sự giúp đỡ của chiếc la bàn nội tâm để biết chiếc kim màu đỏ đang chỉ vào hướng nào.

Vậy, làm cách nào để có được một chiếc la bàn nội tâm cho bản thân? Lời khuyên của tôi là bạn phải có 3 chữ P: Purpose (Mục đích). Passion (Đam mê). Principle (Nguyên tắc). Đây mà 3 công cụ mà bạn cần phải có. Để tôi chỉ cho bạn thấy lần lượt kích thước, màu sắc và hình dáng của chúng.

Thứ nhất, bạn phải sống có mục đích. Đứng nghĩ rằng mục đích phải là những thứ tẻ nhạt như là một chiếc siêu xe hay một chiếc đồng hồ thời thượng. Hãy nghĩ đến một cách gì đó to lớn hơn, sâu sắc hơn. To lớn và sâu sắc đến mức bạn dám khắc nó lên bia mộ của mình. Tôi gọi nó là “Bài tập khắc bia mộ”. Hãy thử nghĩ xem, sau khi lìa đời, bạn muốn trên bia mộ của mình ghi những dòng chữ gì. Nghĩ về lí do bạn tồn tại trên cõi đời này và cả những di sản bạn sẽ để lại cho cuộc đời này nữa. Tối này, hãy thử ngồi vào bàn và viết ra những từ đầu tiên sẽ khắc trên bia mộ của bạn.

Thứ hai, sống có đam mê là một điều vô cùng thú vị. Đam mê nó giống như một quả tên lửa đẩy, đưa bạn đến với quỹ đạo của sự chiến thắng. Đam mê nằm ở trái tim bạn, nên hãy để cho trái tim mình được thoải mái và nhẹ nhàng. Bất cứ khi nào bạn muốn tạo đột phá trong cuộc sống, hãy dùng trí óc để phán xét các yếu tố ảnh hưởng nhưng đừng bao giờ quên lắng nghe con tim mình. Bạn phải yêu thích việc mình làm thì bạn mới trở nên giỏi giang và gặt hái được thành công. Muốn yêu việc mình làm, hay làm việc mình yêu. Luôn tin tưởng con tim mình và lắng nghe cảm xúc của mình.

Thứ ba, sống cần có nguyên tắc. Điều này là vô cùng quan trọng, đặc biệt là khi bạn còn trẻ và bạn đang sống trong một thế giới toàn những mảng màu xám, trong đó mọi người dễ dàng thỏa hiệp với bất cứ thứ gì. Bạn có thể thấy rằng, 1 phút trước đó, tôi vừa khuyên bạn là hãy tin tưởng trái tim mình. Để làm được như thế, bạn phải sống đúng với quy tắc đề ra cho bản thân mình. Những nguyên tắc ấy nó giống như từ trường, hút kim màu đỏ của bạn để nó luôn chỉ về hướng Bắc. Nếu sống mà không có nguyên tắc, bạn sẽ cảm thấy bối rối và cuối cùng là sẽ sống mà mất đi phương hướng.

Tôi mong rằng các bạn phải hiểu là tôi không đem đến một giải pháp cụ thể nào cả. Tôi sẽ không nói về mục đích sống của bạn cụ thể là gì, đam mê của bạn nên ở lĩnh vực gì hay những nguyên tắc sống mà bạn cần có là gì. Đó là nhiệm vụ của bạn. Tự bạn chứ không phải ai khác phải trả lời cho những câu hỏi đó. Và những câu trả lời đó sẽ là nền tảng để bạn tạo dựng nên một chiếc la bàn nội tâm của riêng mình.

Còn một việc quan trọng đó là các bạn hôm nay đến đây để nghe tôi chia sẻ kinh nghiệm, làm thế nào để được nhận vào trường Kinh doanh Stanford. Tôi vừa nói rồi đó! Tôi vừa chia sẻ cho các bạn công thức để đưa bạn đến với trường Kinh doanh Stanford hay bất cứ một trường đại học nào khác danh tiếng ở Mĩ. Để tôi khái quát lại:

Thứ nhất, tôi biết rằng các bạn đều hiểu SOP là gì đúng không. Đó là bài luận cá nhân viết về nguyện vọng của mình, một phần vô cùng quan trọng quyết định đến việc bạn có được nhận vào học hay không. Bạn có nhớ là trước đó tôi vừa nói đến việc sống là phải có mục đích không? Nếu bạn có mục đích sống, khi đó viết một bài luận vừa hay mà vừa thuyết phục sẽ trở thành một việc vô cùng dễ dàng và tự nhiên. Có nhiều bạn gặp khó khăn khi bắt tay vào viết bài luận này, đơn giản là vì các bạn không xác định được rõ ràng mục đích sống của mình là gì. Nếu bạn không có nguyện vọng để phấn đấu, làm sao bạn có thể viết được bài luận về chủ đề nguyện vọng cá nhân được?

Thứ hai, nhiều bạn trong số này đều là những con người đa tài và có thể đang gặp phải khó khăn khi quyết định chuyên ngành học của mình là gì. Thạc sĩ Quản trị kinh doanh hay là Thạc sĩ Khoa học? Bạn biết rằng mình học ngành nào cũng tốt cả. Thực ra, nếu như bạn nhớ những gì tôi nói vừa nãy, bạn có thể thấy là đam mê là vô cùng quan trọng và hãy làm những gì mà bạn đam mê vì khi đó bạn sẽ tỏa sáng trong lĩnh vực đó. Nếu bạn xác định được đam mê của mình là gì và bạn thể hiện được nó ra một cách rõ ràng, bạn sẽ đưa ra được quyết định đúng đắn nhất và trường mà bạn ứng tuyển sẽ lựa chọn bạn vì họ biết rằng bạn sẽ không chỉ là một sinh viên xuất sắc mà còn sẽ là một con người ưu tú của trường.

Thứ ba, nếu như bạn để ý đến những tài luyện tuyển sinh của các trường Đại học, bạn sẽ thấy là trường luôn mong muốn tìm kiếm những sinh viên tốt về trí tuệ lẫn nhân cách. Họ cần những sinh viên sống có nguyên tắc để có thể quảng bá hình ảnh của trường bằng cách làm những việc đúng đắn, kể cả khi những việc đó rất khó để thực hiện. Nếu như không có những con người như vậy, các trường sẽ giảm dần danh tiếng và hình ảnh của mình trong mắt sinh viên.

Vì vậy để có thể được nhận vào học tại các trường Đại học ở Mĩ, bạn cần phải sống có mục đích, có đam mê và có nguyên tắc. Bạn cần có 1 chiếc la bàn nội tâm của riêng mình. Bạn cần thể hiện nó ra trong mắt của Hội đồng tuyển chọn thông qua từ ngữ hay những thành tích đạt được. Đương nhiên là hành động mạnh hơn nhiều so với lời nói. Vì vậy, hãy biến mục đích, đam mê và nguyên tắc của mình thành hành động, ngay từ hôm nay.

30 năm trước, tôi từng cảm thấy bất lực trước cơ hội được nhận vào trường Kinh doanh Stanford. Từ trước tới nay không hề có sinh viên Việt Nam nào được học ở đó cả. Tôi cũng không có xu nào dính túi, phải vay $300 để học khóa học GMAT của Kaplan. Điểm trung bình chung tích lũy GPA của tôi chỉ ở mức vừa phải, 3.2. Và tôi cũng chẳng có kinh nghiệm làm việc nào. Nhưng tôi lại có 1 thứ vũ khí bí mật: đó là chiếc la bàn nội tâm. Tôi biết mình muốn gì và biết mình phải làm những gì để đạt được nó. Và Hội đồng tuyển chọn đã nhìn thấy sự nhiệt huyết đó của tôi và nhận tôi vào trường. Họ chấp nhận đặt cược vào tôi và qua những gì tôi đã trải qua, tôi nghĩ chính cuộc đời mình đã chứng minh cho họ thấy rằng họ đã có một quyết định đúng đắn.

Và bây giờ đến lượt bạn. Hãy biến những điều không thể thành có thể.

BẠN SẼ LÀM ĐƯỢC.

Chúc bạn thật nhiều sức khỏe.

(Bài phát biểu của Kiên Phạm tại Hội nghị “Bạn có thể làm được”)