Du học châu Âu – Kinh nghiệm chinh phục học bổng – Talkshow by Nhóm Lửa Group

Khách mời

1. Chị Dư Nguyễn Hoàng Anh, Computer Engineering, PhD student at Delft University of Technology, The Netherlands

2. Anh Vũ Minh Đức, Erasmus Mundus MSc in Flood Risk Management (DE, NL, ES, SL), PhD in Civil Eng., Heriot-Watt Uni., UK.

3. Chị Đoàn Thị Mỹ Nương, BA from Lahti University in Finland, MBA in Gloucestershire University, UK

Dẫn chương trình: Nga Bùi, MS student in Landscape Architecture at Auburn University

Free chat sau Talk Show chính thức

NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH

Ghi chép: Hương Trang

A. Tìm kiếm học bổng

1. Tìm kiếm các nguồn học bổng như thế nào?

Mr. Đức: Nguồn đầu tiên mình tìm học bổng là box Du học của trang Trái Tim Việt Nam Online (TTVNOL). Trên đó có rất nhiều anh/chị cũng đã từng đi du học trước đây, và giờ có cả các bạn cũng đang săn tìm học bổng, thậm chí có các bạn sv năm 1, năm 2 cũng vào tìm hiểu về học bổng trên đó. Khi mình tham gia vào các diễn đàn như vậy, mình sẽ có được rất nhiều thông tin, và đó cũng là diễn đàn duy nhất mà anh tham gia trong suốt quá trình tìm hiểu thông tin học bổng. Theo anh được biết thì hiện nay cũng có rất nhiều trang thông tin về học bổng như USGuide (www.usguide.org), VietPhD (www.vietphd.org), VietMBA (www.vietmba.com), Facebook Eramus Mundus Vietnam (https://www.facebook.com/groups/107784900438),.. Các bạn có thể tìm hiểu thông tin học bổng trên các trang đó. Riêng về box Du học của trang TTVNOL, hồi xưa, nhờ box đó mà mình kết nối được với nhiều ngưiời bạn. Qua quá trình tìm hiểu thông tin, mình cũng có được rất nhiều kinh nghiệm của cả những người đi trước và cả những người cùng săn tìm học bổng như thời điểm đó của mình. Qua quá trình tương tác, tìm hiểu, chia sẻ với nhau, mình có thêm các thông tin. Đó là nguồn đầu tiên – các diễn đàn du học.

Nguồn thứ hai: đây là nguồn rất đơn giản nhưng thực ra cũng không phải là quá đơn giản để tìm kiếm thông tin, mà là sàng lọc thông tin cho phù hợp với bản thân mình, chính là Google. Các bạn cứ lên Google tìm hiểu các thông tin. Ví dụ như mình thì hồi xưa mình học về thủy lợi, về sau thì mình rất muốn tìm các khóa học về thủy lợi nói chung. Mình cứ search trên mạng mà Master in Water Engineering hay Master in Water Management. Từ những từ khóa rất đơn giản như vậy, nó sẽ dẫn đến những thông tin chi tiết hơn. Từ đó, mình sẽ tìm hiểu dần dần.

Bạn Tùng Kelvin ngày xưa cũng mày mò rất nhiều trang của Pakistan, Ấn Độ,… Tùng có một lợi thế là Tùng biết tiếng Trung Quốc, mà dân Trung Quốc thì lại có truyền thống săn học bổng từ rất lâu rồi nên họ có rất nhiều kinh nghiệm. Đó cũng là những nguồn thông tin tham khảo thêm. Nói chung mình tham khảo để biết thêm thôi. Thực ra ngày xưa anh cũng đọc nhiều thông tin ở các trang đó nhưng nó cũng không có nhiều thông tin hơn các trang Việt Nam, nên về sau anh cũng chỉ tập trung trên box du học TTVNOL thôi. Thực ra các trang Trung Quốc thì mình không có kinh nghiệm gì thêm cả.

Ms. Hoàng Anh: Với mình, mình bắt đầu việc nghĩ đến chuyện đi du học từ hồi cấp 3 nên mình có rất nhiều thông tin. Tuy nhiên, các nguồn thông tin của mình đều là không chính thống, theo phương thức là các anh chị ở khóa trên biết một số thông tin về học bổng thì người ta giới thiệu cho mình. Khi mình biết thì mình bắt đầu tìm hiểu xem phải nộp hồ sơ như thế nào. Thì hầu hết ngày trước, đến khi học Đại học, thì Internet với mình vẫn là một cái gì đó hơi xa cho nên mình hầu như không tìm gì đến Internet. Mình chỉ hỏi các anh chị đi trước thôi. Mình may mắn gặp được nhiều anh chị có kinh nghiệm về việc này. Mãi đến khi bắt đầu có Internet, thì mình thường subscribe vào mấy trang hay offer học bổng. Mình thấy có rất nhiều trang bằng tiếng nước ngoài. Mình cũng không rõ các trang đó bắt nguồn từ đâu. Mình subscribe các trang đó và cuối cùng là hiện giờ mình hay vào các trang mà, theo thói quen của mình, là http://scholarship-positions.com/  Các trang đó đăng thông tin học bổng cho cả bậc thạc sĩ, tiến sĩ, cử nhân,… rất nhiều. Mình thì chỉ có 1 số nguồn như vậy. Thực ra mình không tìm hiểu nhiều. Đến cả khi quen biết với mọi người ở trên TTVNOL thì đó là do 1 người bạn khác giới thiệu thôi.

2. Làm thế nào để kết nối với các anh chị đã từng apply học bổng thành công? Các tổ chức nào giúp đỡ hoặc kêt nối các bạn muốn xin học bổng?

Ms.Hoàng Anh: Thực ra connect với các anh chị, theo mình nghĩ thì kết bạn với các anh chị thì chắc chắn không phải là kết bạn vì mình muốn tìm học bổng. Nói chung bạn bè của mình thì hầu hết đều muốn đi du học. Và mình gặp được rất nhiều người như vậy. Mình chia sẻ với họ là mình muốn đi du học, muốn đi ngành này ngành kia, muốn đi nước này nước kia. Bản thân mình phải chia sẻ về vấn đề của mình với họ. Và người khác giúp mình bằng cách nếu người ta thấy thông tin gì đó phù hợp với mình thì người ta nói lại với mình. Thì mình nghĩ là cách của mình cũng chỉ đơn giản vậy thôi.

Mr. Đức: Để kết nối với các anh chị đi trước, mình biết có một trang đó là Facebook Eramus Mundus Vietnam. Trang này đã được thành lập khoảng hơn 10 năm có lẻ vài ngày. Trang đó tập hợp rất nhiều các anh chị đã từng giành được học bổng Eramus Mundus nói chung cũng như một số các loại học bổng khác ở châu Âu. Các bạn có thể tham gia vào trang đó, và kết nối với các anh chị, trong đó sẽ có các anh chị đã từng nộp hồ sơ cho các học bổng phù hợp với nhu cầu của bạn. Cách đây độ khoảng 1 năm, có 1 bạn người Việt Nam đã kết nối được qua Facebook với mình. Sau đó mình cũng hướng dẫn cho bạn đó, và bạn đó đã giành được học bổng Eramus Mundus với đúng khóa mà hồi xưa mình đạt được. Đó là 1 nguồn thông tin rất hay mà các bạn có thể tìm hiểu thêm, đặc biệt với những người trong ngành của mình, họ có thể có những nguồn thông tin sát thực hơn, và họ cũng có thể đưa ra những lời tư vấn hữu ích cho bạn.

Khi gửi tin nhắn cho các anh chị ấy, với những câu hỏi chung chung, thì không có nhiều người thích trả lời. Không biết các anh chị khác như thế nào, nhưng với bản thân mình, khi mình nhận được những câu hỏi chung chung đó, mình rất ít khi trả lời. Đó là vì khi nhận được những câu hỏi chung chung như vậy, mình có cảm giác là người hỏi chưa thực sự tìm hiểu một cách cặn kẽ về vấn đề đó. Họ cứ hỏi chung chung, hỏi ăn may, hay đại loại như vậy. Nói chung, mình phải tìm hiểu trước vấn đề (Em học ngành gì? Em muốn tìm hiểu về điều gì?). Khi đó, mình có lộ trình cụ thể, thì mình tìm thông tin sẽ cụ thể hơn. VD có bạn hỏi là, “Anh ơi, em muốn học khóa học Water Engineering ở trường Leuven. Ngày trước anh có nộp khóa đó hay không?” Hồi xưa mình cũng nộp khóa đó, mình cũng có 1 số kinh nghiệm về khóa đó, thì mình sẽ tư vấn rõ ràng hơn. Mình thấy có nhiều bạn cứ đưa thông tin lên các diễn đàn VD như là “Em tốt nghiệp trường này, điểm tốt nghiệp của em là thế này, rồi em có tham gia các hoạt động như sau. Em đã từng giành được vài giải thưởng,… Theo các anh chị, giờ em nên nộp học bổng nào?” Đó là một câu hỏi rất rộng, không ai có thể tư vấn cho các bạn một cách rõ ràng cho các câu hỏi như thế được. Như vậy, bạn phải xác định đích đến của mình là gì. Ví dụ, hồi xưa mình xác định đích đến của mình là châu Âu. Mình bỏ qua hết các lựa chọn khác (Mỹ, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc,…). Mình khoanh vùng lại xem đi châu Âu thì đi Hà Lan – một nơi rất mạnh về đào tạo thủy lợi. Ngoài ra, mình có thể sang Đức, Bỉ, Anh, vì họ cũng có khá nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Bây giờ, đi sang Hà Lan thì mình chọn trường nào. Ở Hà Lan có một số trường Đại học nổi tiếng ở Amsterdam, Eindhoven, Deft, Utrecht, Groningen, … Các trường Đại học đó mạnh về những lĩnh vực gì? (VD như trường Wageningen mạnh về nông nghiệp, trường Groningen thì mạnh về Dược, trường Utrecht mạnh về sinh học, trường Deft mạnh về nước,…). Rồi, giờ thì bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về trường Deft. Thì các bạn phải có những lộ trình cụ thể cho riêng mình, xác định rõ mục tiêu, đích đến, thì khi hỏi những câu hỏi thì người được hỏi sẽ có những tư vấn cụ tể hơn, và họ có cảm giác người hỏi họ có thái độ nghiêm túc và đầu tư thời gian, hơn là hỏi các câu hỏi chung chung.

3. Làm thế nào để xác định thông tin và xác định đích đến của mình?

Mr. Đức: Mình hiểu cảm giác của các bạn là đứng trước một bể thông tin thì không biết nên lựa chọn học bổng thế nào. Mình có một kinh nghiệm về việc sàng lọc thông tin rất hay. Hồi xưa, mình cứ thấy học bổng A có vẻ tiềm năng. Thế là mình lên website của học bổng A và in ra tất cả tài liệu có liên quan đến học bổng đó. Khi mình tải và in hết ra, đọc kĩ nhiều lần, thì mình mới hiểu ra là học bổng này có phù hợp với mình hay không. Việc sàng lọc như vậy cũng khá mất thời gian. Nhưng khi bạn làm quen việc này rồi, bạn sẽ thấy rằng mọi thứ cứ ngấm dần vào trong kĩ năng săn học bổng của các bạn. Về sau, công việc này khá  là nhanh thôi. Có thể các bạn lướt trong vài giờ đồng hồ là đã xác định được xem mình có theo đuổi được học bổng đó hay không. Kinh nghiệm của mình là in tất cả mọi thứ ra, có thể gạch chân, đánh dấu những thông tin quan trọng trong các tài liệu đó, và cuối cùng xác định xem mình có theo học bổng đó hay không.

Ms. Hoàng Anh: Mình cũng đồng ý với bạn Đức, đó là, khi mọi người đặt câu hỏi lên những topic du học thì phải rất rõ ràng thì mọi người mới trả lời được cho mình. Mình thấy khi các bạn đặt câu hỏi thì mọi người rất ít khi nào nói rằng em đã biết những thông tin nào, và em cần biết cụ thể những thông tin nào. Nếu như bạn tìm hiểu về 1 học bổng, bạn phải biết rất rõ học bổng đó yêu cầu những gì. Những thông tin đó bạn có thể lên website của trang học bổng đó để xem, chứ không việc gì phải hỏi. Các anh chị  thì cũng có rất nhiều người hỏi, nhưng không có mấy người có thời gian trả lời được hết, nên mình phải đặt câu hỏi rất cụ thể thì người ta mới trả lời rõ ràng được cho bạn. Về việc sàng lọc thông tin, theo kinh nghiệm của bản thân thì các bạn cần phải biết mình muốn cái gì. Ngày xưa, khi mình tìm học bổng, thì mình tự đặt cho mình một mục tiêu là mình cần phải đi nước nào, ít nhất là cần phải đi châu nào. Mình tự đặt cho mình câu hỏi là bây giờ mình có muốn đi Mỹ không, hay mình muốn đi Úc, … Cuối cùng, mình tự đặt ra mục tiêu là đi châu Âu. Châu Âu thì đi nước nào cũng được, nhưng không phải là những nước như Pháp, tại vì mình không biết nói tiếng Pháp; không phải là những nước như Đức, tại vì Đức người ta cũng yêu cầu mình phải biết tiếng Đức. Mình lập ra mục tiêu như vậy, và mình dần loại khỏi danh sách của mình những đích đến mà mình không thể đến được hoặc mình không muốn đến. Cuối cùng, khi mình đã chọn được một số nước mà mình có thể đi, mình lại đặt một câu hỏi nữa: với sức của mình, với profile của mình, mình có thể xin học bổng ở những nước nào. Ví dụ như Anh là nước mà từ đầu mình không nghĩ tới, tại vì với mình đi Anh quá khó với ngành học của mình, và ở Anh hầu như không hề có học bổng cho ngành của mình. Rồi sau khi mình xác định được là mình sẽ đi những nước nào với những học bổng gì, thì mình xác định xem mình có phù hợp với học bổng đó hay không. Ví dụ như ở Hà Lan ngày trước có học bổng NSB. Bây giờ có lẽ vẫn còn học bổng đó. Học bổng đó yêu cầu kinh nghiệm làm việc phải 3 năm, mà lúc đó kinh nghiệm làm việc của mình chỉ có 2 năm, nên mình không thể đi theo học bổng đó được. Thì đó là phương pháp loại trừ của mình. Mình loại trừ ra hết những gì mà mình không thể làm được. Còn lại bắt đầu mình sẽ tìm hiểu là hồ sơ sẽ yêu cầu những gì, và bắt đầu hỏi là các anh chị đi trước với học bổng đó thì người ta đã làm những gì để thành công. Và thậm chí hỏi luôn là người ta đã làm gì khi thất bại trong việc nộp học bổng đó. Mình nghĩ là khi đó mình chuẩn bị hồ sơ cho tốt thì chắc chắn là được. Thực ra quá trình xin học bổng với mình là quá trình may mắn thôi. Nhưng mà, mình nghĩ là việc chuẩn bị hồ sơ tốt là điều kiện tiên quyết để mình hi vọng là mình có thể thành công được.

4. Làm sao để mình xác định xem mình có thể xin được học bổng 100% hay không?

Ms.Hoàng Anh: Mình thì nghĩ rất là khó để nói trước được xem mình có chắc chắn đạt học bổng hay không, cho dù profile của mình có tốt hơn. Thậm chí, khi mình so sánh profile của một người đi trước đã được học bổng đó rồi, thì cũng rất khó. Tại vì mỗi năm người ta lại chọn lọc ứng viên theo tiêu chí từ trên xuống dưới. Có thể năm trước profile đó thì được, nhưng năm nay thì cũng khó đoán trước được. Mình cũng chia sẻ thêm là ngày trước mình bị rớt học bổng 322 và mình cũng không hiểu vì sao. Theo mình nghĩ, mình không nên nghĩ là mình chắc chắn 100%, mà mình nên nghĩ xem có bao nhiêu phương án dự phòng cho mình. Ví dụ như mình nộp 1 học bổng này, nhưng giả sử nếu mình không được học bổng đó và vẫn muốn vào trường đó thì mình sẽ làm cách nào để tìm học bổng khác. Mình thấy hầu hết các bạn chắc chắn không ai nộp 1 bộ hồ sơ và chắc chắn là mình sẽ được. Theo mình thì đến khi các bạn chắc chắn số lượng học bổng mình có thể được và số lượng trường mình có thể nộp được, thì mình sẽ “rải thảm” hồ sơ và ngồi đợi thôi. Thật ra các hồ sơ cũng rất là giống nhau nên mình nghĩ cũng không quá vất vả cho lắm. Nhưng đừng nộp quá nhiều hồ sơ, ví dụ như nộp hàng trăm hồ sơ thì không có hiệu quả. Nếu như nộp khoảng vài chục hồ sơ trở lại thì cơ may càng ngày càng cao.

B. Chuẩn bị hồ sơ

1. Kinh nghiệm về quá trình chuẩn bị hồ sơ xin học bổng như thế nào?

Mr. Đức: Mình nghĩ là phần này các bạn phải tự trải nghiệm thì mới nhớ được cơ. Khi mình mon men chuẩn bị hồ sơ, mình cũng đã tham khảo rất nhiều bài viết của các anh chị đi trước xem nên chuẩn bị một bộ hồ sơ như thế nào. Nhưng khi mình bắt tay vào làm bộ hồ sơ của riêng mình, mình gặp rất nhiều khó khăn Một trong những khó khăn lớn nhất khi chuẩn bị hồ sơ là việc viết thư bày tỏ nguyên vọng và thư giới thiệu của thầy. Mình đánh giá 2 thứ này là cực kì quan trọng để quyết định xem bạn có được nhận một học bổng hay không. Tất nhiên, đó là chưa tính đến những yếu tố khác như học lực, điểm tiếng Anh, các hoạt động ngoại khóa,… Bây giờ mình chỉ đi sâu vào 2 bức thư trên đây. Vậy thì làm sao để các bạn thể hiện mình thật sáng trong 2 tài liệu này? Trước đây, mình cũng có viết một bài chia sẻ nho nhỏ về kinh nghiệm của mình. Trong bài chia sẻ đó, mình cũng có nói là trong số hàng ngàn ứng viên nộp học bổng, ai cũng xinh trai, ai cũng xinh gái, ai cũng có tinh thần làm việc cao, đoàn kết giúp đỡ mọi người, chăm chỉ lao động,… Mọi thứ nói chung là ai cũng cực kì sáng như vậy. Nhưng giữa mộột đám ứng viên đều như vậy, làm sao các bạn phải nổi bật, đó mới là điều quan trọng. Từ kinh nghiệm của mình, muốn làm mình nổi bật, các bạn phải xem mình có 1 điểm mạnh như thế nào trong hồ sơ của mình. Nếu các bạn nào có điểm học tập cao chót vót (VD như đứng trong top 2% hay 5% của lớp hay của trường), thì điều đó là một điều hiển nhiên và rất dễ để chứng tỏ và rất dễ để bày tỏ trong thư nguyện vọng (SOP) hay thư giới thiệu (LOR). Mình cũng đã từng nhận được nhiều câu hỏi của các bạn khác là “Anh ơi, thực ra hồi xưa em học đại học cũng ham chơi, điểm của em cũng hơn 7 một chút, điểm IELTS của em cũng chỉ vừa vặn 6.5, em cũng chẳng tham gia các hoạt động ngoại khóa gì cả. Bây giờ, mình tìm tìm điểm nổi bật trong hồ sơ như thế nào?” Lúc đó, các bạn phải tự ngẫm lại xem điểm mạnh của mình là gì. Ví dụ, hồi xưa mình có tư vấn cho một bạn. Mình hỏi là, “Em đã từng tham gia hoạt động tình nguyện nào chưa?” Bạn ấy trả lời rằng “Em đã từng dạy chữ cho trẻ em vùng cao trên đó trong suốt nửa tháng, một tháng. Trong khoảng thời gian đó, em học cách làm sao để tiếp cận với một đứa trẻ con dân tộc thiểu số, làm sao để dạy chữ cho một người gần như chưa có chút kiến thức gì cả, rồi làm sao để kết nối với những người dân vùng cao, làm sao để làm việc cùng với trưởng nhóm của mình và liên kết các thành viên trong nhóm,…” Tất cả những điều đó là một trải nghiệm thú vị, và đó chính là một điểm mạnh nên ghi vào trong hồ sơ của mình. Anh nghĩ là mỗi bạn đều có một câu chuyện để kể trong bức thư bày tỏ nguyện vọng của mình, hoặc là làm sao để lồng ghép khéo léo điều đó vào thư giới thiệu của thầy hoặc của sếp. Câu chuyện của mỗi người là khác nhau, và ở đây thì không ai có thể biết được câu chuyện của người kia cả. Thế nên là các bạn phải tự tìm hiểu về bản thân mình. Khi các bạn biết rồi, các bạn có thể viết một bức thư bày tỏ nguyện vọng. Nói chung là, để viết một bức thư ưng ý thì chắc là các bạn phải sửa đi sửa lại đến vài lần. Đặc biệt là với những người dốt tiếng Anh như mình thì hồi xưa đã phải sửa đến 2-3 tháng mới có được bức thư ưng ý. Mình hỏi người này người kia, chắp vá từ rất nhiều nơi khác nhau để được một bức thư cuối cùng để mình tạm hài lòng. Đó mới chính là những điểm cộng trong mắt nhà tuyển dụng. Chứ còn các bạn cứ viết một cách đều đều thì các bạn không nổi bật, mà như vậy thì các bạn không lọt vào mắt xanh của nhà tuyển dụng hay của hội đồng. Thì lúc đó các bạn không có nhiều cơ hội hơn dành cho mình. Điểm cuối cùng mà mình muốn nói với các bạn đó là: hãy tìm cho mình những điểm mạnh  nhất để ghi vào trong hồ sơ.

Giả sử mình không có điểm cao, không có hoạt động nào: Những điểm trước đó bạn không thể thay đổi được, nhưng bạn có thể thay đổi những điều trong hiện tại. Ví dụ như bạn xem làm việc ở công ty hiện tại, hay học trong trường đại học hiện tại, mình đã đóng góp gì cho khoa/cho trường, có những sáng kiến gì được sếp đánh giá cao. Đó là những câu chuyện mà các bạn nên ghi vào SOP và LOR.

Ms. Hoàng Anh: Về phần mình, mình bổ sung thêm một chút xíu là với những bạn có rất nhiều điểm mạnh, thì làm sao để viết một cái motivation letter cho tốt. Bản thân mình ngày xưa rất là tham. Trường TU Deft yêu cầu 6 trang, nhưng mình viết tầm mười mấy trang đó, nói chung là rất lớn. Mình viết tất cả về bản thân mình, cái gì khoe được là khoe hết. Sau khi viết xong, mình nhờ rất nhiều người sửa. Mình nhờ các giáo sư nước ngoài, bạn bè,… tóm lại, mình nhờ tất cả những ai có thể nhờ được. Cuối cùng mình được một version 9-10 trang gì đấy. Mỗi lần mình nộp các học bổng khác nhau, người ta yêu cầu các thông tin khác nhau, thì mình sẽ xem trước hết xem người ta yêu cầu cái gì. Ví dụ, có những học bổng yêu cầu là mình phải là top của lớp đó, hoặc là mình phải là sinh viên xuất sắc, hoặc rất nổi bật trong hoạt động ngoại khóa, hoặc có những học bổng yêu cầu mình phải có leadership chẳng hạn,… Tùy học bổng mà mình lấy những thông tin phù hợp với học bổng để bỏ vào ciá motivation letter của mình. Như vậy, mình trước hết tiết kiệm được rất nhiều thời gian. Thứ hai, khi mình có thể viết tất cả những gì về bản thân mình, mình sẽ tìm ra được đâu là điểm mạnh, đâu là điểm yếu của mình. Và đó cũng là một bước để mình bắt đầu sàng lọc xem mình phù hợp với học bổng nào nhất.

2. Làm thế nào để liên lạc với các anh chị để nhờ sửa hồ sơ cho mình?

Ms. Hoàng Anh:  Mình cũng chỉ nhờ người quen thôi, nên rất khó nói làm thế nào để họ sửa bài viết cho mình. Hầu hết mọi người nếu như phải sửa bài viết rút ra từ kinh nghiệm của bản thân mình thì người ta rất ngại, vì với những bạn có tiếng Anh không tốt lắm thì sửa rất mất công, nhưng mình có thể nhờ mỗi người một chút. Ngày xưa, mình cũng nhờ theo cách là một người đọc qua, người ta sửa bao nhiêu thì mình lại đưa bản đó cho 1 người khác sửa. Mỗi người sẽ có một góc nhìn khác nhau. Còn nhờ thế nào thì mình nghĩ còn tùy vào khả năng khéo ăn khéo nói của các bạn.

Mr. Đức: Như anh đã nói từ đầu chương trình, khi tìm hiểu học bổng, anh có lên box Du học của TTVNOL để tìm hiểu. Anh thấy có một điều kì lạ là mọi người có thể giúp đỡ nhau rất nhiệt tình, cẩn thận. Ví dụ, hồi xưa anh có quen một bạn làm giáo viên tiếng Anh của trường ĐHSP Ngoại Ngữ Hà Nội. Bạn ấy là một người chuyên giảng dạy tiếng Anh nên có rất nhiều kinh nghiệm viết một lá thư giới thiệu có văn phong Anh chuẩn, chứ không như mình là người Việt viết tiếng Anh. Bạn đó giúp đỡ mình rất nhiều trong quá trình nộp hồ sơ. Bên cạnh đó cũng có các anh chị khác. Hầu hết tất cả mọi người đều là những người mình quen trên mạng, và họ đã giúp đỡ mình rất nhiệt tình. Đó là tinh thần rất hay. Thế nên sau này, khi mình có được học bổng, mình cũng được rất nhiều bạn hỏi hay nhờ sửa thư giới thiệu, thì mình luôn vui lòng làm hết khả năng của mình để làm sao giúp cho các bạn. Đó là một niềm vui, đặc biệt khi giúp người mình giúp đạt được học bổng thì mình thấy rất phấn khích. Thậm chí người bạn giảng viên đã giúp đỡ mình, mình chưa gặp bạn ấy ngoài đời, chỉ gặp nhau trên Facebook thôi. Nói chung là, các kênh như vậy là nơi giao lưu rất hay, và các bạn có thể gặp được nhiều người tốt giúp đỡ mình.

Quay trở lại với câu hỏi vừa rồi, nhìn chung bộ hồ sơ của mình cũng không có gì đặc biệt cả. Vào năm 2006, mình lần đầu tiên được sang bên Hà Lan. Hồi đó, mình được chứng kiến những công trình đồ sộ của Hà Lan. Một bên là biển, một bên là đất liền, và ở giữa là một con đê biển mà có 4-6 làn xe chạy. Đó là một hình ảnh thôi thúc mình phải quay trở lại Hà Lan để nuôi dưỡng ước mơ của mình. Sau đó, mình quay về học trường ĐH Thủy Lợi. Đó là điểm đáng nhấn mạnh trong hồ sơ du học của mình.

3. Mình phải xin thư giới thiệu của ai? Mình phải viết thư giới thiệu như thế nào? Mình tự viết hay nhờ người khác viết?

Ms. Hoàng Anh: Thư giới thiệu của mình mình nhờ các thầy viết. Hồi đó, mình nhờ ngay chính thầy giáo hướng dẫn của mình và một số thầy ở trong khoa viết. Có thầy yêu cầu mình tự viết, sau đó thầy chỉ sửa lại thôi. Hồi đó các thầy tự viết nên mình cũng không phải lo về thư giới thiệu nhiều. Mình chỉ lưu ý một điều là khi xin thư giới thiệu, thường mình hay cố gắng xin thư của các thầy có chức vị. Nhưng sau này, khi đã đi học rồi, mình thấy rằng thực ra các thầy có chức vị như thế nào không quan trọng bằng việc là các thầy có mối quan hệ chặt chẽ với mình thế nào. Ví dụ, có thầy dạy mình rất nhiều môn, sau đó hướng dẫn đồ án tốt nghiệp cho mình, biết mình trong cả một quá trình, thì một câu nói là “Cô này rất chăm chỉ học tập, nổi bật trong các hoạt động” nó giá trị hơn rất nhiều so với một thầy là trưởng khoa, nhưng thầy lại không có liên hệ trực tiếp với mình. Với mình, thư giới thiêu không quá quan trọng. Với các học bổng mình đã nộp, thư giới thiệu chỉ là một điểm cộng cho mình. Nó không phải là điều bắt buộc, nên mình không có nhiều kinh nghiệm lắm.

Mr. Đức: Về thư giới thiệu, mình có một câu chuyện như thế này. Đó là sự khác biệt giữa văn hóa phương Tây và phương Đông. Hồi xưa, khi xin thư giới thiệu ở Việt Nam, hầu hết mình toàn tự viết và chỉ có nhờ có các thầy duyệt qua rồi kí thôi. Đó là câu chuyện rất phổ biến với các bạn Việt Nam. Nhưng ở phương Tây thì lại khác. Hồi xưa, khi mình chuẩn bị học xong thạc sĩ, mình muốn tìm học bổng tiến sĩ thì mình xin thư giới thiệu của 2 thầy Hà Lan. Toàn bộ nội dung thư giới thiệu mình không biết. Ở đây, mình chỉ tập trung nói các trường hợp xin thư giới thiệu ở Việt Nam.

Để viết một bức thư giới thiệu tốt thì mình đồng ý với bạn Hoàng Anh là trong bức thư giới thiệu của mình, người giới thiệu cần phải là người có mối quan hệ cực kì mật thiết với mình. Mình đã từng đọc một số câu hỏi trong box Du học của TTVNOL, thì các bạn có hỏi là “Em xin được thư của 5 thầy. Một thầy đã là thứ trưởng bộ này bộ kia nhưng vẫn đang tham gia giảng dạy ở trường, một thầy hiệu trưởng, một thầy hiệu phó,… Liệu em nên chọn những bức thư của ai?” Mình có theo dõi các câu trả lời thì hầu hết các anh chị đã thành công rồi đều trả lời là nên xin thư giới thiệu của thầy gần với mình nhất, vì đó mới là người hiểu rõ mình hơn cả. Đứng ở trên quan đểm của người xét tuyển, mình tin đó cũng là một điều rất thuận lợi, bởi vì bên phương Tây họ không quan trọng người viết cho mình chức cao thế nào, mà họ chỉ quan tâm là người viết thư giới thiệu đưa ra một cái nhìn xác đáng., và họ là người hiểu ứng viên. Mình xin nhắc lại ý này để các bạn chọn người viết thư giới thiệu cho phù hợp. Còn nội dung thư giới thiệu thì các bạn nên đưa ra các điểm nổi bật của bản thân mình.

4. Nên quản lý thời gian và deadline như thế nào cho hiệu quả?

Mr. Đức: Từ kinh nghiệm của mình, những giấy tờ nào cần chuẩn bị thì các bạn ghi ra một quyển sổ hay một tờ giấy để quản lý cho rõ ràng. Có người quản lý trên file excel, đó cũng là một cách. Nói chung từ kinh nghiệm của mình thì những gì hiển hiện ra trước mắt sẽ dễ đọc hơn là một file excel trên máy tính. Thực ra, việc quản lý bằng máy tính hay giấy tờ thì tùy vào mỗi bạn. Mỗi học bổng sẽ có một danh sách các tiêu chí và các giấy tờ cần chuẩn bị. Các bạn nên in tờ giấy đó ra và để ngay trước mặt mình. Hoặc các bạn có thể tìm một cách phù hợp hơn cho mình. Khi nào các bạn nộp được một tài liệu nào đó hay chuẩn bị xong một tài liệu đó thì tích một cái dấu ở bên cạnh, và có thể nghĩ tới các giấy tờ khác mà mình còn cần phải chuẩn bị. Khi có một cách làm việc khoa học như thế, các bạn có thể quản lý các đầu việc rõ ràng hơn. Thêm nữa, trong hồ sơ học bổng của mình, các bạn cũng nên có một tờ mục lục, ghi số tài liệu từ 1-10, cái nào xong thì bạn tích một cái dấu và cho tờ tài liệu đó vào bộ hồ sơ. Người xem hồ sơ họ có thể lướt qua mục lục đó rất nhanh, và thấy rằng không cần phải xem từng tờ một để tiết kiệm thời gian. Đó cũng là một cách để thể hiện ứng viên này rất chuyên nghiệp trong việc quản lý giấy tờ, quản lý bộ hồ sơ của mình.

Ms. Hoàng Anh: Mình nghĩ các bạn phải chuẩn bị quá trình làm hồ sơ rất khoa học, tại vì nó là một quá trình rất là lâu và rất là nhiều thứ lặt vặt. Ngày xưa, mình thấy phần giấy tờ khá là mất thời gian, nên mình chuẩn bị giấy tờ trước. Tức là mình phải đi dịch tiếng Anh, sau đó công chứng. Chưa kể phần dịch thì mình phải kiểm tra rất kĩ, vì mình thấy các văn phòng dịch ở Việt Nam thì khả năng dịch sai rất là nhiều, nhất là các bảng điểm thì sai là thường xuyên. Rồi sau đó, song song với việc gửi giấy tờ đi để cho người ta làm các thủ tục, nếu các bạn cần phải xin các giấy tờ như chứng nhận mình là top bao nhiêu đó của trường, hay chứng nhận thủ khoa, thì các bạn phải làm việc đó trước. Một việc nữa là nếu như các bạn muốn xin thư giới thiệu của các thầy, vì các thầy cũng không có thời gian, nên nếu mình dự định deadline là 3-4 tháng sau đó thì từ bây giờ mình phải bắt đầu xin thư giới thiệu để các thầy viết, rồi gửi lại cho mình. Đó là cả một quãng thời gian rất dài. Trong quá trình chờ đợi như vậy, mình tập trung viết CV, motivation letter, và cũng nhờ sửa nữa nên cũng mất khá nhiều thời gian. Nên mình nghĩ là, để chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ thì tầm 6 tháng. Ví dụ như nếu mình muốn đi học vào tháng 9  năm sau, thì những người nộp học bổng phải bắt đầu nộp từ tháng 9 năm nay, thì phải chuẩn bị bắt đầu từ tháng 3 năm trước. Lúc nào mình cũng phải chuẩn bị trước sớm như vậy. Còn khi nộp hồ sơ, mình cũng thấy là mình nên chuẩn bị một bộ hồ sơ sao cho người xem hồ sơ có cảm tình với mình. Ngày xưa, khi nộp hồ sơ, mình in tất cả như bằng khen các thứ. Thì trước bộ bằng khen đó mình kẹp một tờ giấy ghi là tôi có chừng này bằng khen, vào năm nào, mục đích gì. Sau đó, người ta yêu cầu là mình có chứng chỉ, bằng Đại học các thứ. Mình phải cố gắng để làm sao đó để có một cái list và phải có một tờ giấy giới thiệu cái giấy tờ mà mình nộp là giấy tờ gì. Tại vì với một người phải xét đến hàng ngàn hồ sơ, và người ta đọc lướt qua, thì hồ sơ nào càng rõ ràng với người ta thì sẽ càng ấn tượng với người ta hơn. Mình nghĩ là việc chuẩn bị hồ sơ thì cần phải cẩn thận, đặc biệt là với các bạn nộp học bổng tiến sĩ. Tại vì hồ sơ đó sẽ được chuyển thẳng đến giáo sư của mình. Và giáo sư của mình có thiện cảm với mình hay không là do mình trình bày thôi. Chứ còn người ta nghĩ xin học bổng là may mắn, mình nghĩ may mắn này là mình có thể tạo dựng được.

C. Sẵn sàng cho vòng cuối

1. Kinh nghiệm phỏng vấn sau khi được học bổng

Ms. Hoàng Anh: Ngày xưa học bổng 322 của mình không có phỏng vấn. Mình chỉ có một kinh nghiệm phỏng vấn. Mình đã từng trượt một học bổng của chính phủ Na Uy. Khi mình vào phỏng vấn học bổng đó, người ta tới tận trường mình phỏng vấn, mình cảm giác không khí rất thân thiện và không thấy như đang bị phỏng vấn, nên mình nói chuyện rất thoải mái. Khi phỏng vấn, người ta hỏi mình một câu rất bâng quơ mà sau này mình mới nghĩ là tại vì mình quá khờ nên mình không nhận ra đó là một câu hỏi thật của người ta. Cụ thể, người ta hỏi về kế hoạch của mình sau khi mình nhận học bổng xong là gì. Trước đó, mình cũng đã tìm hiểu về học bổng này và được biết đây là học bổng của chính phủ Na Uy dành cho các nước đang phát triển. Một trong những yêu cầu của học bổng là sau khi học xong thì mình phải về nước. Mặc dù biết về điều kiện đó nhưng mình không để ý, mình cứ vô tư chia sẻ là sau khi học xong thạc sỹ, em muốn học tiếp lên tiến sĩ, và sau đó em muốn học tiếp lên post-doc. Sau khi xong post-doc thì em mới quay trở về Việt Nam. Mình cũng chia sẻ rất hồn nhiên như vậy thôi. Sau đó thì mình rớt học bổng đó, mình chỉ được vào trong reserved list của học bổng đó thôi. Sau này, khi thầy mình hỏi họ (vì họ về tận trường mình phỏng vấn) là lý do tại sao mình lại rớt học bổng đó, trong khi đây là người mà thầy mình đã recommended trước với hội đồng. Thì người ta cũng trả lời rất thẳng thắn là cô này chưa gì đã muốn là học xong không về Việt Nam nữa, mà tiêu chí của học bổng là như vậy. Và mặc dù mình không nói rõ ràng là không về Việt Nam nữa, mà mình chỉ nói cái plan của mình nó là như thế. Trong suy nghĩ của mình, mình tưởng khi mình có plan rõ ràng như vậy thì người ta sẽ appreciate mình nhiều hơn, nhưng hóa ra đó lại là một điểm trừ trong quá trình phỏng vấn của mình, và điều kiện tiên quyết để người ta loại mình ra khỏi danh sách cho dù mình tiềm năng đến mức độ thế nào.

Mình nghĩ là kinh nghiệm phỏng vấn rất nhiều, ví dụ như mình phải thể hiện mình phù hợp với học bổng như thế nào. Mình nghĩ có rất nhiều chia sẻ trên mạng, các bạn có thể search xem. Với bản thân mình, mình đã từng được đi phỏng vấn vài lần, ngay cả với học bổng tiến sĩ, thì mình nghĩ là cái quan trọng là mình biết được người ta cần gì ở mình, và thể hiện một cách rất khéo léo. Ví dụ như thầy nói là cái project này làm việc 4 người, nên thầy cần sự hợp tác và tinh thần làm việc rất chặt chẽ. Mình dĩ nhiên không nói thẳng với thầy, nhưng mình khéo léo nói với thầy là, thực ra tôi rất thích làm việc nhóm tại vì hồi Đại học tôi đã từng tham gia những hoạt động nhóm, và tôi cảm thấy rất relaxed khi tham gia các hoạt động đó. Vì thầy đang cần những người như vậy nên thầy sẽ thấy ngay là cô này rất tốt khi làm việc nhóm. Mình nghĩ cách nói như thế nào thì mình phải nghiên cứu trước. Và mình không thể hiện trực tiếp mà gián tiếp thể hiện cho người ta thấy mình chính là ứng viên mà người ta cần. Đó là một kinh nghiệm của mình khi tham gia phỏng vấn.

Mr. Đức: Về học bổng tiến sĩ, mình được một quỹ của chính phủ vương quốc Anh trao tiền cho mình. Thực ra, mình không tham gia phỏng vấn. Mình nghĩ mình có chút may mắn khi được trao học bổng này. Khi mình liên lạc với thầy ở Scotland thì thầy cũng nói là rất tiếc vì học bổng này chỉ trao cho những ứng viên người Anh hoặc người châu Âu bởi vì lý do tài chính. Xin nói ngoài lề một chút, với những người Anh hoặc người châu Âu, khi học tập ở châu Âu hoặc ở Anh nói chung, họ sẽ đóng ít học phí hơn các ứng viên từ các vùng khác. Bởi vậy, khi lựa chọn ứng viên, họ sẽ ưu tiên những người trong khối của họ trước, sau đó họ mới  tìm những ứng viên ở bên ngoài. Khi mình liên lạc với thầy ở bên đó, thầy cũng rất tiếc vì học bổng này chỉ được trao cho sinh viên ở châu Âu. Thầy hỏi là mình có thể trả phần tiền còn thiếu đó không để trao học bổng tiến sĩ. Mình cũng trả lời thẳng thắn là em không có khả năng tài chính để chi trả khoản tiền đó. Mình cũng rất cảm ơn thầy vì đã kết nối, giúp đỡ em trong suốt thời gian vừa qua. Sau đó, thầy cũng nói là nếu tìm được nguồn khác thì thầy có thể liên lạc lại với mình được không. Mình cũng có trả lời là vậy thì tốt quá. Khoảng 2 tháng sau, mình có nhận được email của thầy nói rằng thầy đã tìm được một nguồn tiền từ chính phủ Anh để trao cho mình để mình theo học chương trình tiến sĩ này. Mình nghĩ đó là một may mắn cho mình, bởi mình nghĩ vào thời điểm đó, họ không tìm được một ứng viên người Anh hoặc người châu Âu nào phù hợp hơn nên họ mới nghĩ đến mình. Thực ra mình không hoàn toàn phỏng vấn gì cả. Những tài liệu mình gửi cho thầy để chứng minh mình là ứng viên phù hợp toàn gửi qua email. Mình chưa có một lời nói nào, chưa phỏng vấn gì cả.

2. Nên liên hệ với giáo sư như thế nào?

Mr. Đức: Thường thì các thông tin học bổng tiến sĩ, thì khi nào có thông tin thì các bạn nên liên hệ ngay. Vì thường các thông tin về học bổng tiến sĩ thường không chi tiết như bậc thạc sỹ, vậy nên để tìm hiểu kĩ hơn, mình phải liên lạc trực tiếp với giáo sư. Khi liên hệ trực tiếp với giáo sư, giáo sư sẽ biết là anh này/chị này có điểm mạnh, điểm yếu thế nào và có phù hợp hay không. Lúc đó, mình được gặp trực tiếp người đưa ra quyết định, nên mình có thể thể hiện mọi thứ theo cách khá trực tiếp. Theo kinh nghiệm của mình, giáo yêu cầu mình có kĩ năng này không, thì mình nói là em đã từng tham gia dự án này rồi, em có thể gửi báo cáo dự án hoặc đồ án tốt nghiệp có liên quan đến kĩ năng này, và em nghĩ là nó sẽ phù hợp với kì vọng của thầy. Các bạn nên cố gắng liên lạc càng sớm càng tốt, đặc biệt với bậc tiến sĩ, họ sẽ tuyển cho tới khi nào vị trí đó có người được ngồi vào. Các bạn càng nộp sớm thì cơ hội càng tăng lên (tất nhiên, các bạn cần có thời gian chuẩn bị).

3. Có những chương trình cho phép mình học thẳng từ bậc đại học lên tiến sĩ, còn có những chương trình mình phải học thạc sĩ rồi mới lên tiến sĩ được?

Mr. Đức: Ở châu Âu, mỗi nước lại có một hệ thống đào tạo khác nhau. Ví dụ, ở Đức, họ học Đại học là bằng diploma. Tức là khi họ tốt nghiệp thì chương trình diploma tương đương với chương trình master ở các nước có hệ giáo dục khác. Do vậy, khi học xong diploma thì các bạn có thể học thẳng lên tiến sĩ. Nhưng ở một số quốc gia khác, ví dụ như Hà Lan, muốn học lên tiến sĩ thì các bạn nên học khóa researched master, bởi khóa này tập trung chủ yếu vào việc nghiên cứu – phù hợp hơn để đi theo con đường tiến sĩ.

Có một câu hỏi là liệu khi kết thúc thạc sĩ xong, con đường giành học bổng tiến sĩ khó hay dễ. Thực ra cái này còn phụ thuộc vào đặc thù ngành nữa, nên cũng không thể trả lời rõ ràng. Ví dụ, bản thân mình hồi trước học thạc sĩ, mình cũng không có kết quả học tập xuất sắc đâu, tiếng Anh cũng tàm tạm, kĩ năng chuyên môn cũng thế. Thực ra mình được học bổng là do may mắn. Mình có một người bạn hồi xưa cũng học ở Hà Lan, học cực giỏi. Hồi xưa bạn ấy học chuyên Anh Ams, lên Đại học thì học FTU, với kết quả học tập rất tốt. Khi sang Hà Lan, bạn ấy theo học bổng Huygen (học bổng chính phủ Hà Lan) với kết quả học tập đáng nể. Về sau, bạn ấy cũng có tìm học bổng tiến sĩ nhưng không thể được. Vậy thì tại sao một ứng viên xuất sắc như vậy lại không tìm được học bổng? Đó là một câu hỏi khó, và cơ hội học bổng tiến sĩ phụ thuộc rất nhiều vào đặc thù ngành học nên các bạn phải tìm hiểu kĩ hơn.

D. Giao lưu với khán giả

1. Ngoài những học bông toàn phần và học bổng của chính phủ, có các nguồn học bổng

nào khác không?

Ms. Hoàng Anh: Theo mình biết thì có những nguồn học bổng khác. Ngoài học bổng chính phủ Hà Lan, có cả học bổng của trường. Như trường TU Deft của mình có học bổng Talent Scholarship dành cho các chuyên ngành như sức khỏe (health care), energy, … Bí kíp nhận học bổng đó là trong motivation letter gửi cho học bổng đó, bạn phải viết là mình làm về lĩnh vực liên quan đó. Đó là loại học bổng mà theo mình là xịn nhất của trường mình bây giờ. Ngoài ra còn có học bổng các khoa (ngoại trừ khoa kiến trúc và aerospace) khoảng 30%.

Ngoài ra, các bạn cũng có thể tìm các học bổng cho chương trình sau Master (post-Master), nhất là về công nghệ sinh học. Học bổng cho mình đi học (khoảng 1,5 năm) và làm research. Ngoài ra, học bổng đó, sau này khả năng có việc làm ở lại đây rất cao.

Về waive học phí thì mình chỉ nhớ là có ở Phần Lan.

Học tiến sỹ ở TU Deft là không phải đóng học phí.  Các bạn chỉ lo ăn ở thôi. Còn về học bổng tiến sỹ thì tốt nhất là học bổng giáo sư cho mình, và ở dưới dạng mình đi làm (highly skilled immigrant). Khi được coi là highly skilled immigrant, bạn có rất nhiều benefit, như ngoại trừ việc bạn được nhận 12 tháng lương (lương cao hơn so với học bổng), còn được nhận thêm 2 tháng thưởng như người đi làm bình thường. Bạn đóng thuế, cho nên nếu bạn đưa gia đình sang, bạn sẽ được hỗ trợ thêm 1 tháng bao nhiêu tiền đó (bạn không phải đóng thuế phần đó). Bạn cũng được hưởng các trợ cấp xã hội, ví dụ như trong quá trình làm PhD mà mình không thể hoàn thành đúng hạn trong 4 năm thì nhà nước sẽ cho mình ở lại thêm tối đa là 12 tháng, trong đó 4 tháng đầu người ta sẽ trả cho mình khoản trợ cấp thất nghiệp (700-800EURO). Với con gái, nếu như có con trong quá trình học thì cũng sẽ được trợ cấp thai sản như người đi làm bình thường. Mình thấy đó là điểm thuận lợi khi mình làm tiến sỹ tại Hà Lan

Mr. Đức: Mình được biết có một số quốc gia ở Bắc Âu hiện vẫn còn miễn học phí, tức là các bạn chỉ cần trả phần sinh hoạt phí.Ở Đức hay một số nước còn miễn giảm học phí. Như ngày xưa mình ở bang Dresden, ở đó mình nhớ là khoảng 800E/năm. Không biết hiện tại có thay đổi gì không, nhưng tính ra thì cũng chưa đến 80E/tháng, đó cũng là mức chấp nhận được. Về sinh hoạt phí thì các bạn cũng phải tự chi trả, nhưng nếu biết quản lý tài chính tốt, đó không phải là vấn đề quá lớn. Và nếu nó vẫn nằm trong khả năng tài chính cho phép của gia đình, bạn cũng có thể nghĩ đến phương án này. Rất nhiều bạn của mình cũng đã từng đi theo cách này, và họ khá hài lòng về học phí họ phải chi trả cho chính phủ. Có một gợi ý khác cho các bạn là nước Bỉ. Bỉ có rất nhiều trường đại học có tiếng cho các bạn, ở Brussel, ở Leuven, ở Liège. Nói chung, chính sách ưu đãi cho giáo dục còn rất nhiều, nên những người đi học vẫn được hưởng rất nhiều trợ cấp từ nhà nước. Đó là những quốc gia có chấp nhận chương trình học bằng tiếng Anh. Còn Tây Ban Nha, Ý, Bồ Đào Nha,… có những chương trình riêng của quốc gia họ, nhưng phải học bằng tiếng của nước họ. Nên các bạn nên cân nhắc xem.

2. Kinh nghiệm đi làm thêm để trang trải học phí

Mr. Đức: Khi ở Việt Nam các bạn cứ đề ra các kế hoạch làm thêm vào buổi tối hay cuối tuần để chi trả học phí. Điều này thực ra rất tốt. Nhưng mình biết có nhiều trường hợp khi sang bên này, các bạn bắt đầu bị áp lực công việc nên không thực hiện các kế hoạch như ban đầu, dẫn đến các bất ổn nhỏ về mặt tài chính. Một số bạn của mình sau khi đi làm thì các bạn ấy bị xao nhãng việc học của mình, nên về sau việc học không đâu vào đâu cả, nên các bạn ấy bỏ phí một quãng thời gian ở nước ngoài. Đánh đổi 1-2 năm ở nước ngoài, rồi khi về nước, các bạn không có gì nhiều trong tay cả cũng là một vấn đề các bạn cần suy nghĩ đến. Và việc làm thêm ở các quốc gia hay thành phố cụ thể như thế nào thì bạn nên liên hệ trực tiếp với những người Việt ở vùng đó để có thông tin cụ thể hơn. Còn nếu đưa ra câu trả lời chung thì cũng hơi khó.

Về sinh hoạt phí, từ trải nghiệm của mình,ở những nước như ở Bắc Âu, Hà Lan, Anh, nói chung sinh hoạt phí khá là đắt. Riêng các khoản ăn uống, các bạn cần phải chuẩn bị ít nhất là 500E, đấy là mức khá thấp. Còn ở Pháp, Đức, họ có trợ giá cho người trẻ và sinh viên, nên giá cả cũng dễ chịu hơn. Ví dụ ở Đức, có tháng mình chỉ phải cho 200E cho tiền nhà, mà cũng là 1 cái nhà khá xịn ở đó, mà nếu tiết kiệm, các bạn có thể chỉ phải mất 150E cho tiền nhà thôi, khoảng 150E cho tiền ăn. 1 tháng khoảng 300-400E tiền chi phí cứng, nói chung cũng khá dễ chịu.

3. Chính sách định cư sau khi tốt nghiệp

Ms. Hoàng Anh: Nếu như các bạn muốn làm thêm, thì ở nhà các bạn nghĩ sẽ rất là dễ để qua đây làm thêm để trang trải tiền học. Nhưng theo mình quan sát thì các bạn qua đây và tập trung đi làm thêm thì thứ nhất là việc học rất chểnh mảng, thứ hai là áp lực kiếm tiền đè nặng quá nên các bạn không có thời gian tận hưởng cuộc sống ở đây, và cũng không có cố gắng có kết quả học tập tốt để tiếp tục đi những bước tiếp theo. Ví dụ, kết quả học tập của bạn thấp thì sau này bạn muốn xin học bổng hay xin đi làm thì cũng rất khó. Mà như ở Hà Lan, khi bạn đi học, bạn chỉ làm tối đa 1 tuần được 10 giờ. Cứ cho là bạn có tể kiếm được 500-600E/1tuần thì cũng rất chật vật. Như bản thân mình, một tháng mình tiêu rất tằn tiện thì cũng phải tốn 500E, vì nhà ở đây khá đắt (Khoảng 300E/tháng), bảo hiểm mất khoảng vài chục euro/tháng, rồi tiền ăn cũng phải 100-200E. Và học phí ở Hà Lan cũng rất đắt (khoảng 12000E/năm). Khoản đó cũng khá là khó để mà đi làm thêm có thể trang trải được.

Sau khi học xong, cơ hội làm việc đối với những nước như Hà Lan thì khá nhiều, vì Hà Lan không bị ảnh hưởng nhiều bởi suy thoái kinh tế, nhất là những ngành như IT hoặc coding. Nhưng những công việc liên quan trực tiếp đến tiếng Hà Lan như design, architecture , hoặc là chính sách chẳng hạn,… rất là khó xin được việc ở Hà Lan. Mình cũng biết có những em rất giỏi, ra trường là xin được việc luôn. Nhưng số đó chiếm rất nhỏ. Hầu hết mọi người học xong ở lại đây vài tháng không xin được việc thì mọi người về. Có một thông tin mà mình muốn chia sẻ đó là sau khi học xong ở Hà Lan, bạn được apply một cái visa gọi là Search year visa. Với visa này thì bạn được ở lại tối đa 1 năm nữa. Và trong 1 năm đó bạn có quyền tìm việc. Tuy nhiên, nếu như người ta thuê mình, người ta sẽ phải trả cho mình một khoản phí nữa. Có 1 điều mà người ta không muốn dính líu tới mình, đó là người ta xin việc cho mình, người ta phải xin cho mình cái resident permit (thẻ cư trú), và working permit (thẻ làm việc). 2 cái đó gây nhiều phiền toái cho mình, và không phải công ty nào cũng xin được giấy phép đó (chỉ có các công ty lớn mới có chính sách đó thôi, còn các công ty nhỏ phải đạt được mức vốn nào đó mới có được quyền đó). Một lời khuyên chân thành là nếu được học bổng thì các bạn mới nên đi học. Còn nếu như các bạn có học bổng bán phần hoặc phải lo lắng về việc làm để kiếm tiền đi học, các bạn cần cân nhắc về tài chính của bản thân và gia đình, cân nhắc xem có thể theo học được không, vì theo mình thì chương trình học ở TU Deft khá nặng.

4. Việc du học đã giúp ích thế nào với bản thân mình

Mr. Đức: Khi đi du học, mình có rất nhiều trải nghiệm mới mà ở Việt Nam mình hầu như ít có. Mình xin kể một câu chuyện rất hay về trải nghiệm văn hóa của mình. Thời còn ở bên Đức, mình có ở một KTX 8 người, trong đó có 1 cậu sinh viên người Đức. Khi đó, trong 1 buổi sáng mình ngồi ăn sáng ở phòng ăn sáng. Mình cứ ngồi nhai nhóp nhép ở đấy. Cậu sinh viên người Đức kia cũng góp ý một cách hóm hỉnh là nếu mình nhai như thế là rất xấu. Nói chung, anh ấy nói một cách hóm hỉnh mà không làm mình phật ý. Sau này, mình cũng học được là khi ăn làm sao phải khép miệng lại, không ăn nhồm nhoàm như vậy. Nói thật,  ở Việt Nam hồi trước chẳng ai nhắc mình về thói quen đó cả. Đó là một câu chuyên khá hay mà mình học được. Khi đi học, mình có những trải nghiệm mà ở Việt Nam mình không muốn hoặc không dám trải qua. Ví dụ, khi đi du lịch ở bên này, đi trượt tuyết chẳng hạn, thì  ở VN không có. Như hồi mới sang Đức mình cạo trọc đầu luôn để thay đổi hình ảnh của mình. Còn như hồi ở VN, mình không dám cạo trọc hay cắt đầu cua, vì ở Việt Nam thì người ta hay đánh giá vẻ bề ngoài. Nói chung ở đây mọi việc vẫn rất bình thường. Ngoài ra, khi sang bên này, mình cũng phát hiện ra nhiều khả năng khác của mình mà ở Việt Nam mình chưa tìm ra, hoặc không có cơ hội thử ở Việt Nam.

5. Trong quá trình apply, có những lời khuyên nào để khắc phục lỗi không?

Ms. Hoàng Anh: Khi mình nộp hồ sơ, hồ sơ của mình cũng được đánh giá là một trong những hồ sơ khá tốt, nên mình đánh giá về bản thân mình không phải là tệ so với các học viên khác, nên mình cố gắng tìm một học bổng cũng không quá tệ. Và qua đây học, với mức điểm của mình, mình cũng hy vọng đạt mức điểm tương đương. Nhưng đến khi bắt đầu vào học, mình nhận ra rằng thật ra tất cả những bạn ở nước ngoài đều rất giỏi, nên là khi cạnh tranh với họ, mình cũng thấy rằng mình không phải là người giỏi nhất. Mình biết có những bạn cảm thấy rất shock, cảm thấy mình không hài lòng. Cái này các bạn Trung Quốc gặp nhiều hơn. Mình nghĩ mọi người nên chuẩn bị tinh thần cho chuyện này. Vì khi ra nước ngoài, mình rất nhỏ bé so với mọi người.

Mr. Đức: Một trong những sai lầm rất lớn của sinh viên Việt Nam khi tìm cơ hội học bổng đó là các bạn không tìm hiểu cặn kẽ những thông tin về học bổng nói chung. Mình phải mất rất nhiều thời gian để hỏi mọi người, email đại diện học bổng để hỏi. Trong khi các thông tin học bổng có đầy đủ trên trang web của học bổng. Đó là lỗi của mình khi mình không cẩn thận tìm hiểu thông tin cho kĩ càng. Khi đó, các bạn có thể tiết kiệm thời gian cho chính mình và cả cho những người được hỏi nữa.

Một điều chưa thật chỉn chu của sinh viên Việt Nam là khi làm hồ sơ chưa được chuyên nghiệp. Chuyên nghiệp ở đây, như mình vừa nói, là ví dụ có một cái checklist rất rõ ràng trong bộ hồ sơ của mình. Ví dụ như thống nhất một phông chữ trong các giấy tờ, hay các giấy tờ phải có header and footer,.. Đó là những điểm biểu hiện sự chuyên nghiệp. Tất cả mọi thứ các bạn phải làm thật chỉn chu, thì các bạn mới thể hiện mình là một ứng viên tiềm năng. Khi đó, các bạn mới nâng được vị thế của mình trong mắt nhà tuyển dụng.

————————–

Do sự cố kỹ thuật nên chị Nương đã không thể tham gia chương trình. Nếu các bạn có câu hỏi nào muốn gửi tới chị Nương, có thể gửi email đến chị ở địa chỉ: nuong.doanthimy@gmail.com

Ngoài ra, nếu có câu hỏi thêm, các bạn có thể gửi email đến anh Đức (vmd0210@gmail.com) hoặc gửi tin nhắn qua Facebook cho chị Hoàng Anh.

Trân trọng cảm ơn!

Link nguồn trên site của Group